Στόχοι Πολιτικής
ΣΠ1 «Μια πιο ανταγωνιστική και εξυπνότερη Ευρώπη μέσω της προώθησης του καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού μετασχηματισμού και της περιφερειακής ψηφιακής συνδεσιμότητας»
Η οικονομία της Περιφέρειας θα πρέπει να στοχεύσει στη συστηματική αύξηση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας καθώς και τη στενότερη σύνδεση της παραγωγής με την τεχνολογία και την καινοτομία. Η συστηματική εφαρμογή της διαδικασίας επιχειρηματικής ανακάλυψης θα αναδείξει και θα εξειδικεύσει τις ανάγκες και τις ευκαιρίες για συνεργασία της ερευνητικής κοινότητας με τις επιχειρήσεις, τον ψηφιακό μετασχηματισμό του δημοσίου τομέα και της οικονομίας, την ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, με την ενεργό συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών.
Ο πρωτογενής τομέας αποτελεί ισχυρό οικονομικό και κοινωνικό πυλώνα για την Περιφέρεια, παρέχοντας σημαντική συνεισφορά στο ακαθάριστο προϊόν της, σε ποσοστό μεγαλύτερο από άλλες ελληνικές Περιφέρειες, συμβάλλοντας στη διατήρηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο. Για τη νέα προγραμματική περίοδο, η ανάδειξη των τοπικών προϊόντων και η ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, αποτελούν τους δύο πιο σημαντικούς κρίκους της αλυσίδας που μπορούν να ωθήσουν τη Δυτική Ελλάδα σε ανάπτυξη και βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Η δημιουργία επιχειρηματικών πάρκων θεωρείται αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Εντάσσεται στο πλαίσιο της ανάγκης εκσυγχρονισμού του δευτερογενούς τομέα και της σταδιακής ενίσχυσης της εξωστρέφειάς της Περιφέρειας, την άρση της σχετικής απομόνωσης και της αναπτυξιακής υστέρησης. Η ολοκληρωμένη παραγωγική αναδιοργάνωση με προτεραιότητα τη βιομηχανία-βιοτεχνία και την εφοδιαστική θα συμβάλλει σημαντικά στην άμβλυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων στην περιφέρεια.
Ενίσχυση πόλων εναλλακτικών μορφών τουρισμού (αγροτουρισμός, πολιτιστικός, αθλητικός) σε συνδυασμό με την εν εξελίξει αναβάθμιση του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου και τη διασύνδεσή του με σημαντικούς συγκοινωνιακούς κόμβους όπως το λιμάνι της Πάτρας και η δημιουργία ενός επώνυμου προϊόντος πολιτιστικού τουρισμού, είναι στρατηγικές προτεραιότητες.
Επίσης, η ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού της Περιφέρειας καθίσταται ακόμη πιο επιτακτική σε τομείς της οικονομίας, όπως η μεταποίηση, ο τουρισμός και το εμπόριο, καθώς και στον δημόσιο τομέα.
Η προώθηση και ανάπτυξη υποδομών σταθερών και κινητών ευρυζωνικών υποδομών υψηλής και υπερυψηλής ταχύτητας, σύμφωνες με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τα ευρυζωνικά δίκτυα, εμφανίζουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης, γεγονός που θα συμβάλει σημαντικά στην ψηφιακή μετάβαση – αναβάθμιση της χώρας, στη δραστηριοποίησή της στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι και στη γενικότερη ανάπτυξή της.
Γενικό στόχο στρατηγικής προτεραιότητας αποτελεί η επέκταση των ευρυζωνικών υπηρεσιών και δικτύων υψηλών ταχυτήτων και ενίσχυση της ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών και δικτύων για την ψηφιακή οικονομία, η ανάπτυξη νέων καινοτομικών προϊόντων και υπηρεσιών ΤΠΕ και η ενίσχυση εφαρμογών ΤΠΕ στις περιοχές προτεραιότητας για την έξυπνη εξειδίκευση της ΠΔΕ.
Οι ευκαιρίες που εντοπίζονται για την ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης μπορούν να συνοψισθούν στις ακόλουθες τρεις περιοχές: α) Ενίσχυση και διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης της περιφερειακής οικονομίας, β) επιδίωξη μιας περιφερειακής κοινωνίας με γνώμονα την καινοτομία και τη γνώση, γ) βελτίωση της απόδοσης και του αντίκτυπου των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ.
Σύμφωνα με τη 2η εγκύκλιο στο πλαίσιο του ΣΠ1, οι δράσεις έξυπνης εξειδίκευσης, οι άμεσες ενισχύσεις προς ΜΜΕ και τα χρηματοδοτικά εργαλεία κατανέμονται κατά κύριο λόγο στο Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα- Επιχειρηματικότητα– Καινοτομία». Από το Πρόγραμμα αυτό, θα χρηματοδοτηθούν επίσης, δράσεις ΕΚΤ+ που αφορούν στις επιχειρήσεις, όπως χρηματοδοτήθηκαν και κατά την ΠΠ 2014-2020.
Τα Περιφερειακά Προγράμματα στο πλαίσιο του ΣΠ1 δύνανται να επιλέξουν, εφόσον τεκμηριώνεται ως απαραίτητη, τη χρηματοδότηση της περιφερειακής τους στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης για δράσεις ως αποτέλεσμα επιχειρηματικής ανακάλυψης μέχρι ποσού ανά επενδυτικό σχέδιο 200.000 €, καθώς και τοπικές ερευνητικές υποδομές που συνδέονται με την περιφερειακή στρατηγική για την Έξυπνη Εξειδίκευση π/υ εκάστη έως 1 εκ. €.
Από το νέο Πρόγραμμα Ψηφιακού Μετασχηματισμού θα χρηματοδοτηθούν παρεμβάσεις για την προώθηση της ευρυζωνικότητας, καθώς και δράσεις ψηφιακού μετασχηματισμού πλην αυτών που αφορούν στην επιχειρηματικότητα (που θα χρηματοδοτηθούν από το ΕΠΑΝΕΚ).
Σχετικά με την επίτευξη του Στόχου Πολιτικής 1, καθοριστική σημασία θα έχει η μεταφορά και διασύνδεση του σημαντικού καινοτομικού κεφαλαίου της περιφέρειας με τους παραγωγικούς πυλώνες της, στον πρωτογενή (με έμφαση στην γεωργία, κτηνοτροφία, υδατοκαλλιέργειες), δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Η ενίσχυση των επενδύσεων στην καινοτομία και την έρευνα θα πρέπει να βρεθεί επίσης στο επίκεντρο της πολιτικής και χρηματοδοτικής στόχευσης.
Ειδικοί Στόχοι του ΣΠ1:
- Ανάπτυξη και ενίσχυση των ικανοτήτων έρευνας και καινοτομίας και αξιοποίηση των προηγμένων τεχνολογιών
- Αξιοποίηση των οφελών της ψηφιοποίησης για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις, τους ερευνητικούς οργανισμούς και τις δημόσιες αρχές
- Ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ και δημιουργία θέσεων εργασίας στις ΜΜΕ, μεταξύ άλλων μέσω παραγωγικών επενδύσεων
- Ανάπτυξη δεξιοτήτων για την έξυπνη εξειδίκευση, τη βιομηχανική μετάβαση και την επιχειρηματικότητα
- Ενίσχυση της ψηφιακής συνδεσιμότητας
Στρατηγικές κατευθύνσεις για τον ΣΠ1:
- Ενίσχυση της σύνδεσης έρευνας – παραγωγικών δραστηριοτήτων με έμφαση στους τομείς έξυπνης εξειδίκευσης, τις αναδυόμενες τεχνολογίες και τη διάχυση της καινοτομίας
- Προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού με έμφαση στην προσαρμογή των επιχειρήσεων καθώς και του δημόσιου τομέα
anchor sp2 - Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, της ανταγωνιστικότητας, της ανθεκτικότητας και της εξωστρέφειας του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με έμφαση στους τομείς της RIS και την άμβλυνση των επιπτώσεων της πανδημίας
- Διασύνδεση της εκπαίδευσης/κατάρτισης με τις ανάγκες της βιομηχανικής μετάβασης στου τομείς αιχμής της ΠΔΕ μέσω της υποστήριξης ανάπτυξης σχετικών δεξιοτήτων
- Αξιοποίηση και εφαρμογή των τεχνολογιών που απαρτίζουν τη 4η βιομηχανική επανάσταση όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, η Εικονική/επαυξημένη Πραγματικότητα, η ρομποτική, το additive manufacturing, το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, η αξιοποίηση των Big Data, το Υπολογιστικό Νέφος, οι Υπερυπολογιστές, η Κυβερνοασφάλεια και σε τομείς της παραγωγικής διαδικασίας και της καθημερινότητας
- Ενίσχυση της ψηφιακής συνδεσιμότητας και της ευρυζωνικότητας για τους πολίτες και τους κοινωνικοοικονομικούς φορείς.
ΣΠ2 «Μια πιο πράσινη με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, σε μετάβαση προς μια καθαρή οικονομία μηδενικού άνθρακα και ανθεκτική Ευρώπη, μέσω της προώθησης της καθαρής και δίκαιης ενεργειακής μετάβασης, των πράσινων και γαλάζιων επενδύσεων, της κυκλικής οικονομίας, της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, και της πρόληψης και διαχείρισης των κινδύνων και της βιώσιμης αστικής κινητικότητας»
Στον πυρήνα της θεώρησης που διέπει τον ΣΠ 2 και κατακτά στρατηγική σημασία στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2021-2027 βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία επιβεβαιώνει τη φιλοδοξία της Επιτροπής να καταστήσει την Ευρώπη την πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο έως το 2050. Στο πλαίσιο αυτής προβλέπονται συνοπτικά οι ακόλουθες κατευθύνσεις πολιτικής:
1. Σχεδιασμός μιας δέσμης πολιτικών που επιφέρουν βαθύ μετασχηματισμό
- Αύξηση του επιπέδου φιλοδοξίας της ΕΕ για το κλίμα για το 2030 και το 2050
- Εφοδιασμός με καθαρή, προσιτή και ασφαλή ενέργεια. Η περαιτέρω «από-ανθρακοποίηση» του ενεργειακού συστήματος είναι κρίσιμης σημασίας για την επίτευξη των κλιματικών στόχων για το 2030 και το 2050.
- Κινητοποίηση της βιομηχανίας για μια καθαρή/πράσινη και κυκλική οικονομία
- Οικοδόμηση και ανακαίνιση κτιρίων με αποδοτικό τρόπο ως προς την κατανάλωση ενέργειας και πόρων
- Επιτάχυνση της μετάβασης στη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα
- Από «το αγρόκτημα στο πιάτο»: σχεδιασμός ενός δίκαιου, υγιεινού και φιλικού προς το περιβάλλον συστήματος τροφίμων
- Διατήρηση και αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας
- Φιλοδοξία μηδενικής ρύπανσης για ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από τοξικές ουσίες
2. Ενσωμάτωση της βιωσιμότητας σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ
- Επιδίωξη πράσινης χρηματοδότησης και πράσινων επενδύσεων και διασφάλιση δίκαιης μετάβασης
- Οικολογικός προσανατολισμός των εθνικών προϋπολογισμών και αποστολή των σωστών μηνυμάτων όσον αφορά τις τιμές
- Κινητοποίηση της έρευνας και προώθηση της καινοτομίας
- Ενεργοποίηση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης
- Πράσινος όρκος: «Μη βλάπτειν»
Η προστασία του φυσικού / πολιτισμικού κεφαλαίου και του τοπίου είναι πρωταρχικής σημασίας για τον ΣΠ 2.
Για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είναι ιδιαίτερης σημασίας η αξιοποίηση του δυνατοτήτων στην Περιφέρεια όπως των βεβαιωμένων γεωθερμικών πεδίων, η αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας μέσω της λειτουργίας αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (και μικρής κλίμακας) και η αξιοποίηση του υδάτινου δυναμικού.
Η εκπόνηση του Περιφερειακού Σχεδίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ) της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας έχει προχωρήσει στον προσδιορισμό και την ιεράρχηση των απαραίτητων μέτρων και δράσεων προσαρμογής της Περιφέρειας στις επερχόμενες κλιματικές αλλαγές.
Η αναγκαιότητα αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Δυτικής Ελλάδας προκύπτει από την ανάγκη εναρμόνισης του σχεδιασμού με το σύνολο των θεσμικών εξελίξεων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, την ανάγκη αξιολόγησης της μέχρι σήμερα υλοποίησης των προβλεπόμενων έργων και δράσεων αλλά και της διαμόρφωσης προτάσεων για την επίτευξη τόσο των υφιστάμενων όσο και των νέων στόχων στη διαχείριση των αποβλήτων.
Με βάση τις νέες κατευθύνσεις, τα εγκεκριμένα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών αλλά και τον υφιστάμενο ΠΕΣΔΑ, η Περιφέρεια στοχεύει στην ολοκλήρωση των αναγκαίων δράσεων για την ενίσχυση της διαλογής στην πηγή (βιοαπόβλητα, συσκευασίες κλπ) και την ανακύκλωση σε όλα τα είδη των αποβλήτων που παράγονται στην Περιφέρεια, την προώθηση της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων. Η ολοκλήρωση των απαιτούμενων υποδομών διαχείρισης και επεξεργασίας στερεών αποβλήτων στη Δυτική Ελλάδα, θα συμβάλει στην διασφάλιση της αειφόρου διαχείρισης των αποβλήτων.
Σύμφωνα με τη 2η εγκύκλιο από το νέο Πρόγραμμα Περιβάλλον-Ενέργεια και Κλιματική Αλλαγή θα υλοποιηθούν οι λοιπές δράσεις του ΣΠ2 που αφορούν στο περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένης της βιοποικιλότητας, καθώς και λοιπές δράσεις που αφορούν στην ενέργεια. Επίσης, στο πλαίσιο της μελέτης του ΠΕΣΠΚΑ παρουσιάστηκαν, αξιολογήθηκαν και ιεραρχήθηκαν οι δράσεις και τα μέτρα για την προσαρμογή της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας στην κλιματική αλλαγή. Ο προτεινόμενος σχεδιασμός περιλαμβάνει δράσεις και μέτρα που στοχεύουν κατά προτεραιότητα στην αποφυγή των επιπτώσεων, στη μείωση της έντασης και έκτασης των επιπτώσεων και στην αποκατάσταση αυτών. Στο νέο Πρόγραμμα για την Πολιτική Προστασία στο πλαίσιο του ΣΠ2 δύναται να ενσωματωθούν παρεμβάσεις που αφορούν στην προμήθεια εξοπλισμού πολιτικής προστασίας, στοχευμένα αντιπλημμυρικά έργα και δράσεις ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης ανθρώπινου δυναμικού συναφείς με τον τομέα.
Στο πλαίσιο του ΣΠ2 κατά κανόνα θα ενσωματωθούν στον σχεδιασμό των Περιφερειακών Προγραμμάτων παρεμβάσεις που αφορούν στην επεξεργασία λυμάτων, την ύδρευση και την αποχέτευση. Θα ενσωματωθούν επίσης μικρές υποδομές στερεών αποβλήτων και τα μικρού μεγέθους αντιπλημμυρικά έργα, καθώς επίσης και δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας Δημοσίων κτιρίων.
Ειδικοί Στόχοι του ΣΠ2:
- Προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου
- Προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σύμφωνα με την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΕΕ) 2018/2001, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων βιωσιμότητας που ορίζονται σε αυτήν
- Ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και αποθήκευσης εκτός ΔΕΔ-Ε
- Προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, και της ανθεκτικότητας στην πρόληψη κινδύνων καταστροφών, λαμβάνοντας υπόψη τις προσεγγίσεις που βασίζονται στο οικοσύστημα
- Προώθηση της πρόσβασης στο νερό και της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων
- Προώθηση της μετάβασης σε μια κυκλική και αποδοτική ως προς τους πόρους οικονομία
- Ενίσχυση της προστασίας και της διατήρησης της φύσης, της βιοποικιλότητας και των πράσινων υποδομών, περιλαμβάνοντας και τις αστικές περιοχές, και της μείωσης όλων των μορφών ρύπανσης
- Προώθηση της βιώσιμης πολυτροπικής αστικής κινητικότητας, στο πλαίσιο της μετάβασης σε μια καθαρή οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα
Στρατηγικές κατευθύνσεις για τον ΣΠ2:
- Προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων και προαγωγή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
- Αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο δομημένο και φυσικό περιβάλλον της Περιφέρειας με έμφαση στις προβλέψεις του ΠΕΣΠΚΑ
anchor sp3 - Βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων της Περιφέρειας με συμπλήρωση και αναβάθμιση των απαραίτητων υποδομών
- Προώθηση της κυκλικής οικονομίας στο παραγωγικό περιβάλλον και ευαισθητοποίηση των πολιτών της Περιφέρειας
- Προστασία, βελτίωση και ανάδειξη του φυσικού, αστικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος της Δυτικής Ελλάδας μέσω προώθησης πράσινων δράσεων, ενίσχυσης υποδομών κι ενοποίησης διαδρομών
- Βελτίωση των αστικών λειτουργιών και συνδέσεων μέσω της προώθησης των αρχών της βιώσιμης αστικής κινητικότητας.
ΣΠ3 «Μια πιο διασυνδεδεμένη Ευρώπη μέσω της ενίσχυσης της κινητικότητας»
Με απαραίτητη προϋπόθεση την ολοκλήρωση των διευρωπαϊκών δικτύων, που αφορούν στα μεγάλα έργα και τις υποδομές μεταφορών, ο διεθνής και εθνικός ρόλος της ΠΔΕ ως κεντρικής περιοχής ανάπτυξης στην Μακροπεριφέρεια Αδριατικής - Ιονίου και Νότιας Δυτικής Πύλης της χώρας προς την Κεντρική Μεσόγειο και την Ε.Ε. αναβαθμίζεται. Η ΠΔΕ μπορεί να αποτελεί κόμβο συνδυασμένων διεθνών μεταφορών και δύναται να αναβαθμίσει τον ρόλο της ως κέντρο ανάπτυξης νέων τεχνολογιών στον χώρο της ΝΑ Ευρώπης.
Από τα Περιφερειακά Προγράμματα στο πλαίσιο του ΣΠ3 προτείνεται να χρηματοδοτηθούν παρεμβάσεις περιφερειακής, διαπεριφερειακής κλίμακας και - κατά περίπτωση - εθνικής κλίμακας (ανάλογα με την τελική διαβούλευση με την ΕΑΣ για τη συνέργεια και συμπληρωματικότητα των ΕΠ και ΠΕΠ και τους πόρους που θα κατανεμηθούν για τον τομέα Μεταφορών σε αυτά). Επίσης, θα χρηματοδοτηθούν παρεμβάσεις για τη βελτίωση της τοπικής κινητικότητας.
Επίσης στο Στρατηγικό σχέδιο μεταφορών αναφέρεται η ανάγκη ανάπτυξης κεντρικού δικτύου υδατοδρομίων για την παροχή υπηρεσιών υδροπλάνων από, προς και ανάμεσα σε νησιά.
Ειδικοί Στόχοι του ΣΠ3:
- Ανάπτυξη βιώσιμου, ανθεκτικού στην κλιματική αλλαγή, έξυπνου, ασφαλούς και διατροπικού ΔΕΔ-Μ
- Ανάπτυξη και ενίσχυση της βιώσιμης, ανθεκτικής στην κλιματική αλλαγή, έξυπνης, και διατροπικής εθνικής, περιφερειακής και τοπικής κινητικότητας, συμπεριλαμβανομένης της βελτιωμένης πρόσβασης στο ΔΕΔ-Μ και της διασυνοριακής κινητικότητας
Στρατηγικές κατευθύνσεις για τον ΣΠ3:
- Βελτίωση της προσβασιμότητας των πολιτών και αύξηση της οδικής ασφάλειας.
- Ενίσχυση και επέκταση των βιώσιμων, ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή και έξυπνων μεταφορικών δικτύων για την αναβάθμιση της τοπικής και υπερτοπικής πολυτροπικής συνδεσιμότητας της Περιφέρειας.
ΣΠ4 «Μια πιο κοινωνική και χωρίς αποκλεισμούς Ευρώπη μέσω της υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων»
Οι ανάγκες αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19, καθιστούν επιτακτική την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων για τη βελτίωση της ικανότητας, της προσβασιμότητας και της ανθεκτικότητας του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης (δημόσια υγεία, δευτεροβάθμια και πρωτοβάθμια).
Η αύξηση της απασχολησιμότητας του ανθρώπινου δυναμικού, κυρίως μέσω της εφαρμογής της κοινωνικής καινοτομίας και της δημιουργίας νέων ευκαιριών για εργασία, αποτελεί για την Περιφέρεια βασική προτεραιότητα πολιτικής.
Βασική επιλογή αποτελεί η αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων, κυρίως όσον αφορά την απασχόληση. Η προώθηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας αποτελεί μείζον θέμα τόσο ως προς το θεμελιώδες δικαίωμά τους για την ισότιμη πρόσβαση στην απασχόληση, όσο και ως προς την εναρμόνιση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Θα πρέπει να αναπτυχθούν καινοτόμες παρεμβάσεις οι οποίες θα ενθαρρύνουν την πρόσβαση των γυναικών στην απασχόληση παράλληλα με δράσεις στήριξης της οικογενειακής τους ζωής.
Η επιτυχής ανταπόκριση του εκπαιδευτικού συστήματος, στις σύγχρονες οικονομικές, τεχνολογικές, κοινωνικές και δημογραφικές προκλήσεις, λαμβάνοντας υπόψη και τις υπό εξέλιξη επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα της αναπτυξιακής δυναμικής της περιφερειακής οικονομίας, την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Η επαγγελματική κατάρτιση και δια βίου μάθηση αποτελεί μοχλό ανάσχεσης της ανεργίας, με την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και ιδιαίτερα των ψηφιακών, να αποτελεί σημαντική συνιστώσα διευκόλυνσης της επαγγελματικής αποκατάστασης.
Η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός των μηχανισμών κοινωνικής αλληλεγγύης, αποτελεί βασική επιλογή για να περιοριστεί η εισοδηματική ανισότητα, ο κίνδυνος φτώχειας και ο κοινωνικός αποκλεισμός.
Σύμφωνα με τη 2η εγκύκλιο στο πλαίσιο του ΣΠ4 από το τομεακό Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού-Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση θα υλοποιηθούν δράσεις που αφορούν την απασχόληση, την εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση. Ειδικά για την Επισιτιστική Βοήθεια και Υλική Στέρηση (ΕΒΥΣ) θα δημιουργηθεί ξεχωριστός άξονας προτεραιότητας στο Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού-Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση.
Στα Περιφερειακά Προγράμματα από τον ΣΠ4 θα υλοποιηθούν από το ΕΤΠΑ έργα για τον πολιτισμό, τον τουρισμό, την υγεία, την εκπαίδευση, την κοινωνική πρόνοια, και από το ΕΚΤ+ όλες οι δράσεις για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό (τέως Θ.Σ.9) όπως και κατά την ΠΠ 2014-2020.
Ειδικοί Στόχοι του ΣΠ4:
ΕΤΠΑ
- Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και των χωρίς αποκλεισμούς αγορών εργασίας και της πρόσβασης σε ποιοτική απασχόληση μέσω της ανάπτυξης κοινωνικών υποδομών και της προώθησης της κοινωνικής οικονομίας
- Βελτίωση της ισότιμης πρόσβασης χωρίς αποκλεισμούς σε ποιοτικές υπηρεσίες στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη διά βίου μάθηση μέσω της ανάπτυξης προσβάσιμων υποδομών, μεταξύ άλλων με την προώθηση της ανθεκτικότητας για εξ αποστάσεως και on-line εκπαίδευση και κατάρτιση
- Προώθηση της κοινωνικοοικονομικής ένταξης περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, των χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριών και των μειονεκτουσών ομάδων συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με ειδικές ανάγκες, μέσω ολοκληρωμένων δράσεων, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης και των κοινωνικών υπηρεσιών
- Προώθηση της κοινωνικοοικονομικής ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων των μεταναστών μέσω ολοκληρωμένων δράσεων, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης και των κοινωνικών υπηρεσιών
- Εξασφάλιση ίσης πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και προώθηση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβάθμιας περίθαλψης και προώθηση της μετάβασης από τη θεσμική στην οικογενειακή και κοινοτική περίθαλψη
- Ενίσχυση του ρόλου του πολιτισμού και του βιώσιμου τουρισμού στην οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική ένταξη και την κοινωνική καινοτομία
ΕΚΤ+
- Βελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση και μέτρα ενεργοποίησης για όλα τα άτομα που αναζητούν εργασία, συγκεκριμένα, τους νέους, ιδίως μέσω της υλοποίησης των εγγυήσεων για τη νεολαία, τους μακροχρόνια ανέργους και τις μειονεκτούσες ομάδες στην αγορά εργασίας, και για τα οικονομικώς αδρανή άτομα, καθώς και μέσω της προώθησης της αυτοαπασχόλησης και της κοινωνικής οικονομίας
- Εκσυγχρονισμός των θεσμικών φορέων και των υπηρεσιών της αγοράς εργασίας για την εκτίμηση και την πρόβλεψη των αναγκών όσον αφορά τις δεξιότητες και για την εξασφάλιση έγκαιρης και εξατομικευμένης βοήθειας και στήριξης της αντιστοίχισης προσφοράς και ζήτησης, των μεταβάσεων και της κινητικότητας στην αγορά εργασίας
- Προώθηση της ισόρροπης συμμετοχής των φύλων στην αγορά εργασίας, των ισότιμων συνθηκών εργασίας και της καλύτερης ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, μεταξύ άλλων μέσω της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή φροντίδα παιδιών και εξαρτώμενων ατόμων
- Προώθηση της προσαρμογής εργαζομένων, επιχειρήσεων και επιχειρηματιών στην αλλαγή, της ενεργού και υγιούς γήρανσης, καθώς και ενός υγιεινού και καλά προσαρμοσμένου περιβάλλοντος εργασίας που αντιμετωπίζει τους κινδύνους για την υγεία
- Βελτίωση της ποιότητας, της συμμετοχικότητας, της αποτελεσματικότητας και της συνάφειας των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας, μεταξύ άλλων μέσω της επικύρωσης της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης, με σκοπό την υποστήριξη της απόκτησης βασικών ικανοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρηματικών και ψηφιακών δεξιοτήτων, και με την προώθηση της καθιέρωσης διττών συστημάτων κατάρτισης και μαθητείας
- Προώθηση της ίσης πρόσβασης σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση και κατάρτιση και της ολοκλήρωσής τους, ιδίως για τις μειονεκτούσες ομάδες, από την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα έως τη γενική και επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και περαιτέρω έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την εκπαίδευση και επιμόρφωση ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένης της διευκόλυνσης της μαθησιακής κινητικότητας για όλους και της προσβασιμότητας για τα άτομα με αναπηρίες
- Προώθηση της διά βίου μάθησης, ιδίως των ευέλικτων ευκαιριών αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης για όλους, λαμβανομένων υπόψη των επιχειρησιακών και ψηφιακών δεξιοτήτων, καλύτερη πρόβλεψη των αλλαγών και των νέων απαιτήσεων για δεξιότητες με βάση τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, διευκόλυνση των μεταβάσεων σταδιοδρομίας και προώθηση της επαγγελματικής κινητικότητας
- Προώθηση της ενεργού ένταξης, με σκοπό την προώθηση της ισότητας των ευκαιριών, της απαγόρευσης των διακρίσεων, και της ενεργού συμμετοχής, και βελτίωση της απασχολησιμότητας, ειδικότερα για τις μειονεκτούσες ομάδες
- Προώθηση της κοινωνικοοικονομικής ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών, περιλαμβανομένων των μεταναστών
- Προώθηση της κοινωνικοοικονομικής ένταξης των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, όπως των Ρομά
- Ενίσχυση της ισότιμης και έγκαιρης πρόσβασης σε ποιοτικές, βιώσιμες και οικονομικά προσιτές υπηρεσίες, περιλαμβανομένων υπηρεσιών που προάγουν την πρόσβαση σε στέγαση και υπηρεσιών φροντίδας με επίκεντρο τον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης· εκσυγχρονισμός των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της πρόσβασης στην κοινωνική προστασία, με ειδική έμφαση στα παιδιά και στις μειονεκτούσες ομάδες· βελτίωση της προσβασιμότητας, μεταξύ άλλων για τα άτομα με αναπηρίες, της αποτελεσματικότητας και της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και των υπηρεσιών μακροχρόνιας περίθαλψης
- Προώθηση της κοινωνικής ένταξης των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, συμπεριλαμβανομένων των απόρων και των παιδιών
- Αντιμετώπιση της υλικής στέρησης με παροχή τροφίμων ή βασικής υλικής βοήθειας προς τους απόρους, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, και παροχή συνοδευτικών μέτρων προς υποστήριξη της κοινωνικής ένταξής τους
Στρατηγικές κατευθύνσεις για τον ΣΠ4:
- Βελτίωση της προσβασιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και των υπηρεσιών μακροχρόνιας περίθαλψης συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης κινδύνων για τη δημόσια υγεία
- Ενίσχυση της ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτικές και βιώσιμες υπηρεσίες απασχόλησης
anchor sp5 - Ενίσχυση υποδομών και δράσεων εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης δια βίου μάθησης
- Καταπολέμηση της φτώχειας και της ακραίας φτώχειας συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων από την πανδημία COVID-19
- Πρόληψη και καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού
- Αναβάθμιση και επέκταση υποδομών για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της ενεργητικής ένταξης με έμφαση στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και στις περιθωριοποιημένες κοινότητες
- Στοχευμένες δράσεις για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους
- Ενίσχυση του ρόλου του πολιτισμού και του αειφόρου τουρισμού στην κοινωνική ένταξη και κοινωνική καινοτομία
ΣΠ5 «Μια Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες της μέσω της προώθησης της βιώσιμης και ολοκληρωμένης ανάπτυξης όλων των εδαφικών τύπων και των τοπικών πρωτοβουλιών»
Σύμφωνα με τη 2η εγκύκλιο ο ΣΠ5 θα χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά από τα Περιφερειακά Προγράμματα. Αποτελεί ένα ευέλικτο εργαλείο που θα υποστηρίξει τις ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις στις πόλεις αλλά και σε λοιπές περιοχές, που στοχεύουν στην ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων. Ο ΣΠ5 μπορεί να αξιοποιήσει για την υλοποίηση των παρεμβάσεων και τα πεδία παρέμβασης από τους υπόλοιπους ΣΠ 1-4.
Πέραν των ανωτέρω, ο σχεδιασμός των Προγραμμάτων θα πρέπει να λάβει υπόψη και τις συνέργειες και συμπληρωματικότητες που αναδεικνύονται με το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και τα επιμέρους σχέδια αυτού. Μετά την οριστικοποίηση των Ευρωπαϊκών Κανονισμών και του ΕΣΠΑ 2021-2027, οι παραπάνω προτεινόμενες βασικές προτεραιότητες δύνανται να επικαιροποιηθούν / τροποποιηθούν.
Η χωρική στρατηγική της Περιφέρειας στοχεύει στην ανάδειξη των στρατηγικών της πλεονεκτημάτων σε διεθνές επίπεδο, στην αναβάθμιση της χωρικής της ένταξης και της σύνδεσής της με άλλους σημαντικούς πόλους, στην εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητά της, στη βιώσιμη αστική και οικιστική της ανάδειξη και την προστασία και ανάδειξη του περιβαλλοντικού και πολιτιστικού της πλούτου.
Με βάση τα ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψιν τις περιοχές υλοποίησης προηγούμενων ΟΧΕ/ΒΑΑ, τις κατευθύνσεις του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου και των άλλων στρατηγικών κειμένων της Δυτικής Ελλάδας και τις τάσεις που ενδεχομένως να διαμορφωθούν το επόμενο διάστημα οι περιοχές αυτές «απλώνονται» γεωγραφικά, στις τρεις Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, αλλά και εννοιολογικά, αφού υπάρχει εστίαση στον πολιτισμό, το περιβάλλον, τον τουρισμό, αλλά και περιοχές με ιδιαίτερα ανεπτυγμένο τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα.
Ειδικοί Στόχοι του ΣΠ5:
- Προώθηση της ολοκληρωμένης και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης, του πολιτισμού, της φυσικής κληρονομιάς, του βιώσιμου τουρισμού και της ασφάλειας στις αστικές περιοχές
- Προώθηση της ολοκληρωμένης και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής τοπικής ανάπτυξης, του πολιτισμού, της φυσικής κληρονομιάς, του βιώσιμου τουρισμού και της ασφάλειας σε περιοχές εκτός των αστικών περιοχών
